Lời tòa soạn: Trong công cuộc giành độc lập, tự do của dân tộc, mỗi chiến công oanh liệt đều được viết nên bằng máu, mồ hôi và trí tuệ của những con người Việt Nam bình dị mà vĩ đại.
Không chỉ là lòng quả cảm nơi trận tuyến, mà giữa chiến khu còn có các nhà khoa học, kỹ sư, chiến sĩ và cả những người nông dân yêu nước ngày đêm mày mò, sáng chế nên những vũ khí, thiết bị và giải pháp hậu cần mang đậm dấu ấn Việt Nam.
Từ khẩu súng bazooka vang danh chiến trường, xe đạp thồ huyền thoại đến các sáng chế phục vụ y tế, vận tải, thông tin liên lạc… tất cả đã góp phần làm nên thế trận nhân dân.
Nhân dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9, báo Dân trí trân trọng giới thiệu tuyến bài “Những sáng chế trong chiến khu góp nên độc lập”, nhằm tôn vinh tinh thần sáng tạo không ngừng nghỉ của người Việt, tỏa sáng trong những điều kiện ngặt nghèo nhất.
Những ngày tháng "sống mãi với Thủ đô"
Theo Bảo tàng Lịch sử Quốc gia, trước những âm mưu và hành động trắng trợn của Pháp, ngày 18, 19/12/1946 Ban Thường vụ Trung ương Đảng đã họp mở rộng tại một ngôi nhà ở làng Vạn Phúc – Hà Đông và quyết định phát động toàn quốc kháng chiến vào 20 giờ ngày 19/12/1946.
Tại Hà Nội, công sự, chiến lũy được dựng lên khắp mọi nơi, tất cả mọi lực lượng, với mọi loại vũ khí trong tay tích cực tham gia kháng chiến.
Hình ảnh chiến sỹ bảo vệ Thủ đô với bom ba càng được tái hiện tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam (Ảnh: Phương Mai).
Thanh niên nam nữ của 36 phố phường đã cùng Vệ quốc đoàn, Công an xung phong, Tự vệ chiến đấu... đứng lên đánh Pháp theo Lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
Cuộc chiến đấu không cân sức. Bộ đội Việt Minh với vũ khí thô sơ và ít ỏi chống lại đội quân thiện chiến của Pháp diễn ra rất quyết liệt ngay từ những ngày đầu.
Lúc đó, toàn mặt trận Hà Nội, tính cả tự vệ thì Việt Minh có khoảng hơn 2000 cây súng với ít đạn.
Mỗi tiểu đoàn Việt Minh chỉ có 2 đến 3 khẩu trung liên, từ 2 đến 3 khẩu tiểu liên và carbin, còn lại toàn là súng trường. Đạn thiếu, lựu đạn ít, bom thì một số không nổ.
Bom ba càng được cảm tử quân Thủ đô dùng chống xe tăng Pháp trong những ngày đầu Toàn quốc kháng chiến, 12/1946. Hiện vật hiện đang trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam (Ảnh: Phương Mai).
"Mỗi tiểu đội chỉ có 3 đến 4 khẩu súng trường, còn lại hầu hết là mã tấu. Trong chiến đấu, bộ đội Việt Minh đã sáng tạo, dùng chai sỏi, chai vôi bột để đánh bộ binh, dùng pháo đùng, pháo tép để nghi binh.
Trong những ngày đầu toàn quốc kháng chiến, hình ảnh quyết tử quân thủ đô dùng bom ba càng đánh xe tăng Pháp đã trở thành biểu tượng cho lòng dũng cảm, ý chí quyết tâm đánh thắng giặc Pháp xâm lược trong những tháng ngày quyết tử cho tổ quốc quyết sinh", thông tin từ Bảo tàng Lịch sử Quốc gia.
Hỏa khí chống tăng đời đầu
Phần đầu của bom ba càng. Hiện vật được trưng bày tại Bảo tàng Lịch sử Quân sự Việt Nam (Ảnh: Phương Mai).
Theo Bảo tàng Lịch sử Quốc gia viết, bom ba càng là một loại vũ khí chống tăng do xưởng quân giới Việt Nam sản xuất năm 1946,
Bom ba càng được thiết kế với kíp kích nổ bằng va chạm theo nguyên tắc đầu đạn lõm, không quá phức tạp trong việc chế tạo nên phù hợp với thời điểm đó.
Bom có dạng hình phễu, nhồi bằng thuốc nổ hoặc thuốc bom (7–10 kg), có vành gang gắn ba càng sắt.
Đáy phễu là bộ phận gây nổ, gồm: hạt nổ, kim hỏa và chốt hãm an toàn. Khoảng lõm ở đáy hình côn khi nổ sẽ khiến cho sức nổ hướng vào lớp thép xe tăng.
Cảm tử quân Hà Nội ôm bom ba càng đón đánh xe tăng của Pháp trong những ngày đầu toàn quốc kháng chiến tại Hà Nội, 12/1946 (Ảnh: Tư liệu).
"Đuôi bom có một lỗ dùng để tra cán dài khoảng 1,2m. Người ta phải lắp 3 điểm chạm (3 kíp) để đề phòng có cái kíp nào "xịt" vì không có nhiều cơ hội cho các chiến sỹ cảm tử tiếp cận với xe tăng.
Khi đánh bom, động tác phải dứt khoát, tay trái hoặc tay phải nắm (nâng) nơi tiếp giáp đuôi bom và gậy, tay còn lại nắm chắc 2/3 của gậy, mặt bom chếch 45 độ về phía trước.
Khi cách mục tiêu 2-3m, chiến sĩ hạ bom ngang tầm vai hai tay lao bom vào vị trí đã chọn, phải bảo đảm ba càng bom cùng lúc chạm trên mặt phẳng của mục tiêu (xe tăng, xe bọc thép bánh hơi chọn nơi thành bên hông xe, dưới tháp pháo…) để bộ phận gây nổ kích nổ chuẩn xác", tài liệu của Bảo tàng Lịch sử Quốc gia viết.
Bom nổ gây áp lực cháy nổ rất lớn (nhiên liệu và đạn trên xe cùng bị kích nổ), sức ép một phần dội ngược lại phía sau hất người đánh bom bật ngửa xuống đường, tổ cứu hộ phải sẵn sàng ngay lập tức ra hỗ trợ chiến sĩ đánh bom vào nơi an toàn.
Khi xuất kích, tiếp cận mục tiêu chiến sỹ phải được sự yểm trợ tối đa của hỏa lực, khống chế, vô hiệu hóa hỏa lực trên xe cơ giới và áp đảo tiêu diệt lực lượng bộ binh đi cùng.
Ðánh bom ba càng phải là những chiến sĩ mưu trí, quả cảm, sẵn sàng hy sinh để hoàn thành nhiệm vụ. Bởi sức công phá của bom rất lớn và tỷ lệ thương vong cũng rất cao.
Trong điều kiện thiếu thốn, khó khăn mọi bề, thời gian gấp rút, lại chưa có vũ khí chống tăng hiệu quả, cho nên bom ba càng được sản xuất với số lượng hạn chế và chỉ sử dụng trong những ngày đầu toàn quốc kháng chiến.
Biết rõ hành động này là cực kỳ nguy hiểm, là sẽ hy sinh vì phải lao cả người và bom vào xe tăng thì sức công phá mới có hiệu quả cao nhất, nhưng rất nhiều chiến sĩ vẫn viết đơn tình nguyện xin được làm nhiệm vụ vinh quang đó, xung phong gia nhập đội “Cảm tử quân”.
Với họ được chiến đấu bảo vệ Thủ đô là niềm vinh dự, tự hào cũng là trách nhiệm thiêng liêng khi Tổ quốc cần.
Trong những ngày đầu chiến đấu trong vòng vây tại Hà Nội, 10 đội cảm tử quân được thành lập, với tổng cộng khoảng 100 đội viên.
Họ được biết với tên gọi là chiến sĩ quyết tử quân, khác với đa số chiến sỹ khác là Vệ quốc quân hoặc tự vệ Hà Nội. Chiến sĩ quyết tử quân thường mặc áo trấn thủ, đeo khăn đỏ, cầm bom ba càng, có khi được tổ chức truy điệu sống trước khi ra trận.
Trải qua 60 ngày đêm (19/12/1946 đến 18/2/1947) chiến đấu anh dũng, sáng tạo và quyết liệt, quân dân Thủ đô đã làm tròn nhiệm vụ cầm cự, giam chân địch trong thành phố để bảo vệ và sơ tán cơ quan đầu não cách mạng, bước đầu đánh bại âm mưu đánh nhanh thắng nhanh của Pháp.
Hình ảnh cảm tử quân thủ đô đánh bom ba càng đã được ghi vào sử sách, trở thành tấm gương, niềm tự hào và động lực cho thế hệ trẻ Việt Nam noi theo.
Mỗi lần bom ba càng kích nổ là một lần máu đổ. Nhưng chính những hy sinh ấy đã đặt nền móng cho sự ra đời của loạt vũ khí chống tăng hiện đại hơn như Bazooka nội địa, B40, B41 góp nên chiến thắng trước đế quốc.
Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/hoa-khi-doi-dau-giup-bo-doi-ta-danh-xe-tang-dich-bao-ve-thu-do-20250809112402976.htm
Bình luận (0)