Nâng chất lượng nhân lực, mở lối hội nhập cho hợp tác xã

Thành viên Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp và điện năng Đặng Cương hướng dẫn người dân sử dụng thuốc bảo vệ thực vật.

Nhiều khó khăn, thách thức

Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp và điện năng Đặng Cương (phường An Dương) hiện cung cấp nhiều dịch vụ công như vật tư nông nghiệp, điều tiết nước sản xuất, thu gom rác thải cho hơn 2.200 hộ dân. Tuy nhiên, theo Chủ tịch Hội đồng quản trị, Giám đốc Hợp tác xã Nguyễn Phú Hưng, lực lượng lao động hiện có tuổi đời khá cao, trung bình 65 tuổi, công việc lại vất vả nhưng thu nhập chỉ khoảng 4 - 4,5 triệu đồng/tháng. Trong khi đó, doanh nghiệp tư nhân phát triển mạnh khiến việc thu hút lao động trẻ gắn bó với hợp tác xã ngày càng khó khăn. Hiện nay, hợp tác xã phải dựa nhiều vào nguồn lực cá nhân. Đơn vị đề nghị thành phố, các ngành tiếp tục có cơ chế hỗ trợ để hợp tác xã phát huy vai trò và thúc đẩy kinh tế - xã hội địa phương.

Không chỉ trong nông nghiệp, các làng nghề truyền thống cũng đối diện nguy cơ mai một vì thiếu hụt nhân lực. Tại Hợp tác xã thủ công mỹ nghệ Đồng Minh (xã Vĩnh Hải), nghề dệt chiếu cói chỉ còn lại rất ít hộ duy trì. Bà Phạm Thị Đảm, người gắn bó hơn 40 năm với nghề cho biết: dù thị trường tiêu thụ khó khăn, thu nhập giảm, song bà và người lao động lớn tuổi ở địa phương vẫn quyết tâm giữ nghề. Chiếu cói truyền thống tuy bị cạnh tranh bởi sản phẩm công nghiệp nhưng nhờ ưu điểm “sạch”, an toàn, vẫn có nhóm khách hàng ổn định. Để giữ nghề, Liên minh Hợp tác xã thành phố mở nhiều lớp đào tạo theo hình thức “cầm tay chỉ việc” để có thể truyền dạy kỹ thuật cho lớp trẻ. Tuy nhiên, mong mỏi lớn nhất của các hộ làm nghề là có thêm lớp đào tạo thường niên, kết hợp phát triển du lịch trải nghiệm để tạo việc làm, duy trì nguồn nhân lực và gìn giữ bản sắc làng nghề…

Những năm qua, các hợp tác xã có bước phát triển tích cực về số lượng và chất lượng. Sau hợp nhất, số lượng các hợp tác xã tăng lên, khu vực phía đông có 383 hợp tác xã đang hoạt động với hơn 66.500 thành viên, người lao động. Tại khu vực phía tây Hải Phòng, đến tháng 11/2024, có 545 hợp tác xã và 1 liên hiệp hợp tác xã với gần 200.000 thành viên, trong đó có 7.500 người lao động thường xuyên. Các hợp tác xã, thành viên liên minh hợp tác xã thu hút, tạo việc làm cho hàng chục nghìn lao động trong các lĩnh vực nông nghiệp, công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp, thương mại dịch vụ, xây dựng, vận tải …

Tuy nhiên, chất lượng nhân lực hiện còn nhiều hạn chế về chuyên môn, kỹ thuật. Chỉ khoảng 15 - 20% lãnh đạo hợp tác xã được đào tạo bài bản về quản lý hoặc kinh tế; phần lớn trưởng thành từ thực tiễn, có kinh nghiệm sản xuất nhưng thiếu kiến thức quản trị, kỹ năng xây dựng chiến lược, ứng dụng công nghệ và mở rộng thị trường. Đội ngũ lao động trực tiếp đa số đã lớn tuổi, trong khi lao động trẻ chưa mặn mà gắn bó do thu nhập và cơ hội phát triển còn hạn chế.

Thay đổi tư duy, nâng cao trình độ

Để giải bài toán nhân lực, cần thay đổi tư duy quản lý hợp tác xã. Hiện nay, một số hợp tác xã kiểu mới chủ động tuyển dụng lao động có trình độ, liên kết với doanh nghiệp, ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, nâng cao thu nhập, cải thiện điều kiện làm việc.

Tại Hợp tác xã Dịch vụ điện năng Tân Phương (xã An Lão), theo Chủ tịch Hội đồng quản trị Ngô Doãn Phấn, hợp tác xã mạnh dạn áp dụng công nghệ số vào quản lý, thay thế 100% công tơ điện tử, giảm tổn thất điện năng. Cán bộ hợp tác xã được bồi dưỡng kỹ năng công nghệ thông tin, quản lý sổ sách qua camera, sử dụng hệ thống đo xa. Cách làm này giúp nâng cao năng lực nhân lực, bảo đảm cung cấp dịch vụ điện an toàn, chất lượng.

Giám đốc Trung tâm Đào tạo phát triển kinh tế hợp tác xã và Doanh nghiệp (Liên minh Hợp tác xã thành phố) Phạm Sỹ Hiệp cho biết, thực hiện Kế hoạch 198 về đào tạo nguồn nhân lực cho làng nghề giai đoạn 2023 - 2025, trung tâm khảo sát nhu cầu, hiện đã triển khai đào tạo được 2/3 chương trình. Khó khăn lớn nhất là lao động ngày càng ít, nghệ nhân giỏi lại cao tuổi. Trung tâm hướng tới đào tạo phù hợp từng địa phương, vừa khuyến khích lớp trẻ tiếp nhận nghề, vừa hỗ trợ thợ lớn tuổi cập nhật công nghệ mới. Tuy vậy, cách thức còn mang tính thủ công, thiếu đồng bộ. Giai đoạn 2025 - 2030, trung tâm sẽ xây dựng kế hoạch dài hạn, phân loại rõ từng đối tượng, tập trung khôi phục làng nghề mai một và nâng cao tay nghề ở những nơi phát triển tốt, đồng thời phối hợp nghệ nhân biên soạn giáo trình phù hợp.

Bên cạnh các giải pháp trên, thành phố cần chú trọng đào tạo nghề sát với nhu cầu thực tiễn, xây dựng quỹ phát triển nhân lực và có cơ chế khuyến khích lao động trẻ tham gia hợp tác xã, nhất là trong các lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao, thương mại điện tử, logistics. Đồng thời, tăng cường liên kết giữa hợp tác xã với doanh nghiệp, trường đại học, cơ sở đào tạo nghề để nâng cao năng lực cạnh tranh, góp phần đưa kinh tế tập thể Hải Phòng phát triển bền vững trong tiến trình hội nhập.

VÂN NGA

Nguồn: https://baohaiphong.vn/nang-chat-luong-nhan-luc-mo-loi-hoi-nhap-cho-hop-tac-xa-522944.html