'Ngoại giao ẩm thực' và dấu ấn món nem Việt Nam - Italy trong chuyến thăm cấp Nhà nước

Với những người trong “nghề”, ngoại giao không bao giờ chỉ là khuôn mẫu hay những vấn đề vĩ mô. Nó còn là những cử chỉ tinh tế, chân thành - nhưng đủ sức lay động, kết nối những trái tim đồng cảm.

Đại sứ Việt Nam tại Italy Dương Hải Hưng. (Nguồn: TTXVN)

Tháng 7/2023, Chủ tịch nước ta và Phu nhân thực hiện chuyến thăm cấp Nhà nước tới Italy – một chuyến thăm mang nhiều tầng ý nghĩa, diễn ra nhân dịp hai nước kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Với chúng tôi ở Đại sứ quán, đây là nhiệm vụ quan trọng bậc nhất trong nhiều năm, và tôi luôn tự nhủ: chuyến thăm không chỉ cần thành công về mọi mặt, mà còn phải để lại một dấu ấn thật đẹp trong lòng bạn bè Italy, kết nối chặt hơn sợi dây tình cảm giữa nhân dân hai nước.

Ngay từ khi bắt đầu nhiệm kỳ, tôi đã suy nghĩ nhiều về điều gì có thể làm sâu đậm thêm sự gắn kết ấy. Ngoại giao chính trị, ngoại giao kinh tế, ngoại giao văn hóa – những nhiệm vụ cốt lõi của một Cơ quan đại diện – đương nhiên quan trọng hàng đầu. Nhưng để chạm đến trái tim nhân dân hai nước, tôi tin rằng phải tìm ra một điều gì gần gũi hơn.

Tôi nhận ra Việt Nam và Italy có vô vàn điểm tương đồng: từ hình thể bán đảo trải dài Bắc – Nam, quy mô dân số, cho đến tính cách cởi mở, thân thiện; từ tình yêu cà phê, bóng đá cho đến những giá trị gia đình, cộng đồng. Nhưng nổi bật nhất, dễ chạm tới cảm xúc nhất, chính là ẩm thực. Những cuộc trò chuyện của tôi với bạn bè Italy luôn rôm rả và trở nên thân tình hơn hẳn mỗi khi nói đến món ăn, với sự hứng khởi đôi lúc phấn khích.

Người Việt mê pasta, pizza và nhiều món Italy. Người Italy lại rất thích phở, nem và các món Việt Nam khi có cơ hội thưởng thức. Tôi tự hỏi: “Tại sao chúng ta không tạo ra một món ăn chung – để ẩm thực trở thành nhịp cầu ngoại giao và tôn vinh văn hóa ẩm thực của cả hai nước?”

Chương trình xúc tiến du lịch Việt Nam-Italy năm 2025 tại Milan khơi dậy những ý tưởng, quan hệ đối tác và trao đổi mới, góp phần thúc đẩy quan hệ du lịch giữa hai nước phát triển mạnh mẽ.

Những thử nghiệm thất bại và cơ duyên bất ngờ

Tôi bắt tay thử nghiệm ngay trong bếp Đại sứ quán. Tôi trao đổi và nói với chị nhân viên thử nấu phở, bún, hủ tiếu… với sợi spaghetti hay fettuccine của Italy. Kết quả sau khoảng một tuần loay hoay thử nghiệm, chị lắc đầu báo cáo: “Thưa Đại sứ, món này không làm được ạ, nó không ra gì cả”.

Ý tưởng về một món ăn kết hợp vẫn ở trong đầu tôi, cho đến khi một cơ duyên xuất hiện. Tôi được biết đến một du học sinh Việt Nam – em Đinh Thị Huế – rất giỏi nấu ăn và đã vinh dự đạt ngôi Á quân chương trình MasterChef Italy. Em được người Italy yêu mến và biết đến rộng rãi.

Tôi mời Huế đến Đại sứ quán, chia sẻ mong muốn tạo ra một món ăn “Việt – Italy” để phục vụ trong chuyến thăm của Chủ tịch nước. Em suy nghĩ, về thử nghiệm nhiều lần và cuối cùng trình bày một ý tưởng tuyệt vời: dùng nhân ravioli – món ăn biểu tượng của Italy – gói trong vỏ nem Việt Nam.

Nghe xong, tôi vui mừng và gật đầu ngay: “Đúng rồi! Đây chính là sự giao thoa chúng ta tìm kiếm.”

Một đề xuất táo bạo và cái gật đầu của Tổng thống Italy

Trong bữa cơm làm việc với cố vấn đối ngoại của Tổng thống Italy, ngoài nhiều nội dung chính thức chuẩn bị cho chuyến thăm, tôi đưa ra hai đề xuất: Tổ chức một buổi hòa nhạc tại Phủ Tổng thống (Quirinale) nhân dịp 50 năm quan hệ ngoại giao; và đưa món ăn kết hợp Việt – Italy này vào thực đơn Quốc yến chiêu đãi Chủ tịch nước.

Cố vấn cho biết cả hai việc đều cần xin ý kiến trực tiếp của Tổng thống. Vài ngày sau, ông gọi lại cho tôi, giọng đầy hào hứng: “Tổng thống đã đồng ý cả hai.” Tôi thực sự bất ngờ - và xúc động. Đây là một ngoại lệ vô cùng đặc biệt dành cho Việt Nam. Trong suốt 150 năm lịch sử của nhà bếp Phủ Tổng thống Italy, chưa từng có đầu bếp nước ngoài nào được phép chế biến món ăn phục vụ Quốc yến. Người Italy vốn rất tự hào và luôn muốn giới thiệu tinh hoa ẩm thực của họ với quốc khách.

Cho đến tận bây giờ, tôi vẫn thầm cảm ơn quyết định ấy của Tổng thống – một cử chỉ vừa tình cảm ấm áp, vừa mang chiều sâu văn hóa – đã góp phần thắt chặt hơn sợi dây yêu mến giữa nhân dân hai nước.

Đại sứ Dương Hải Hưng (giữa) và các đại biểu tham dự sự kiện Chương trình xúc tiến du lịch Việt Nam-Italy 2025 nhằm góp phần thúc đẩy hợp tác du lịch giữa hai quốc gia.

Đêm Quốc yến và chiếc nem Việt – Italy

Tối hôm ấy, trong khung cảnh sang trọng và lộng lẫy của Phủ Tổng thống, hàng trăm quan khách cấp cao Italy từ trung ương đến địa phương cùng đoàn Việt Nam hội tụ.

Món khai vị đầu tiên được mang ra chính là món nem Việt – Italy – “Nem tháng Bảy” (tên gọi do đầu bếp Đinh Thị Huế đặt): chiếc nem với vỏ nem vàng rụm từ Việt Nam, bên trong là nhân ravioli của Italy.

Trong phát biểu chào mừng, Tổng thống Italy đã kể câu chuyện đằng sau món ăn đặc biệt này, nói về ý nghĩa giao thoa văn hóa của nó. Tôi ngồi đó, lắng nghe, và cảm nhận rõ niềm vui, niềm tự hào khi thấy nhiều ánh mắt tò mò, thích thú, nụ cười trên gương mặt quan khách. Chiếc nem nhỏ bé ấy, trong khoảnh khắc, trở thành “nhân vật chính” của bữa tiệc Quốc yến.

Ngoại giao là sự sáng tạo không ngừng

Với những người trong “nghề”, ngoại giao không bao giờ chỉ là khuôn mẫu hay những vấn đề vĩ mô. Nó còn là những cử chỉ tinh tế, chân thành – nhưng đủ sức lay động, kết nối những trái tim đồng cảm.

Câu chuyện chiếc “Nem tháng Bảy” mang hai nền ẩm thực hòa quyện, với nhân ravioli Italy trong vỏ nem Việt, là minh chứng cho điều đó. Nó nhắc tôi rằng ngoại giao là sự sáng tạo không ngừng – sáng tạo ra những ý tưởng, những hoạt động, đôi khi táo bạo chưa có tiền lệ – nhưng chính chúng lại tạo nên những khoảnh khắc đáng nhớ, góp phần gắn kết các dân tộc.

Chiếc nem ấy không chỉ là món ăn. Nó là thông điệp rằng ngoại giao, suy cho cùng, chính là nơi văn hóa chạm đến văn hóa, trái tim chạm đến trái tim.

Nguồn: https://baoquocte.vn/ngoai-giao-am-thuc-va-dau-an-mon-nem-viet-nam-italy-trong-chuyen-tham-cap-nha-nuoc-324124.html