Xe điện, hybrid, xăng E10 và bài toán của các đại gia ở Việt Nam

(Dân trí) - Trong bức tranh giao thông xanh nói chung, xe điện thực tế chỉ là một phần. Ngắn hạn, nhiều giải pháp cho giao thông xanh cũng đang được đẩy mạnh, cụ thể là sử dụng xăng sinh học và xe hybrid.

Xe điện đang trở thành một phần quan trọng của ngành công nghiệp ô tô thế giới, Việt Nam cũng không nằm ngoài xu thế này.

Năm 2024, thị trường xe Việt tăng trưởng nhanh chóng trong việc áp dụng xe điện với "đầu tàu" VinFast và theo sau là các hãng xe lắp ráp cũng như nhập khẩu. Sang năm 2025, làn sóng này được thúc đẩy mạnh mẽ bởi những quyết tâm phát triển giao thông xanh, giảm khí thải.

Nghiên cứu từ Mordor Intelligence dự báo quy mô thị trường xe điện Việt Nam ước tính đạt 3,12 tỷ USD vào năm 2025 và dự kiến ​​sẽ đạt 7,41 tỷ USD vào năm 2030, với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) là 18,88% trong giai đoạn dự báo (2019-2030).

Trung hạn, nhu cầu ngày càng tăng đối với các loại xe tiết kiệm nhiên liệu, hiệu suất cao và phát thải thấp, luật pháp và quy định ngày càng nghiêm ngặt về khí thải của xe... dự kiến ​​sẽ thúc đẩy tăng trưởng thị trường này.

Tiềm năng thị trường xe điện Việt Nam (Ảnh: Báo cáo Mordor Intelligence).

Tháng 9 tới đây, Sở Xây dựng TPHCM sẽ trình HĐND TPHCM đề án chuyển đổi 400.000 xe máy xăng công nghệ sang điện. Đề án đề xuất thiết lập vùng phát thải thấp tại khu vực trung tâm từ năm 2026 để hạn chế xe máy kinh doanh dịch vụ không đạt chuẩn Euro 2 và ôtô thương mại không đạt Euro 4.

Mục tiêu chuyển đổi nhằm giảm khí thải, cải thiện tình trạng ô nhiễm môi trường, đặc biệt ở các thành phố lớn.

Để tạo điều kiện cho tài xế chuyển đổi, TPHCM đã đề xuất Trung ương miễn lệ phí trước bạ và thuế VAT trong 2 năm đầu đối với xe điện mới và tài xế xe công nghệ.

Về phía doanh nghiệp, VinFast cũng liên tục tung các ưu đãi lớn hỗ trợ người dùng với việc công bố áp dụng mức ưu đãi 4% cho toàn thể khách hàng khi mua xe ô tô và xe máy điện hãng này hay chính sách hỗ trợ lãi suất, tặng chiết khấu vào giá xe, miễn phí sạc pin...

Là một trong những “tay chơi” nổi trội trên thị trường xe điện Việt Nam, công ty này còn công bố sẽ triển khai hệ thống đổi pin dày đặc lên tới 150.000 trạm tại tất cả các địa phương; đồng thời ra mắt phiên bản xe đổi pin của các dòng xe máy điện hiện tại. Ngay trong tháng 10, công ty dự kiến lắp đặt 1.000 trạm đổi pin đầu tiên, tiến tới đạt 50.000 trạm đổi pin vào cuối năm nay và hoàn tất toàn bộ hệ thống trong vòng 3 năm tới.

VinFast gây chú ý với hệ thống đổi pin (Ảnh: VFS).

Doanh nghiệp “ồ ạt” nhập cuộc

Một đối thủ “đáng gờm” của VinFast là TMT Motors - doanh nghiệp có tiền thân là Công ty Thương mại và Sản xuất vật tư Thiết bị giao thông vận tải.

TMT Motors từ lâu đã được biết đến là đơn vị có các sản phẩm xe tải nổi tiếng như Cửu Long, Tata, Howo, xe đầu kéo Sinotruk… có tải trọng lớn. Từ năm 2024, công ty này gây chú ý khi tham gia vào thị trường xe điện bằng việc sản xuất, lắp ráp và phân phối mẫu xe điện nổi tiếng của Trung Quốc là Wuling Hongguang MiniEV tại thị trường Việt Nam.

Những mẫu xe điện cỡ nhỏ do hãng phân phối được xem là đối thủ của VinFast VF3 - “con cưng” của tỷ phú Phạm Nhật Vượng.

Năm 2025, công ty đặt kế hoạch tiêu thụ hơn 8.075 chiếc xe trong năm 2025, trong đó, xe tải nhẹ (3.456 chiếc) và xe điện (3.404 chiếc) là 2 sản phẩm chủ lực. Mục tiêu doanh thu (không bao gồm VAT) đạt gần 3.839 tỷ đồng, lãi trước thuế gần 300 tỷ đồng.

Công ty vừa thông qua kế hoạch đến năm 2030 sẽ đầu tư tối thiểu 30.000 trạm sạc (tương đương 60.000 súng sạc) theo tiêu chuẩn châu Âu (CCS2) và tiêu chuẩn khác theo yêu cầu thực tế, có công suất từ 7kW trở lên.

Hay Tập đoàn Mai Linh vừa gây bất ngờ khi công bố kế hoạch đầu tư mạnh vào xe điện từ năm 2025. Đây được xem là bước đi vừa để thay thế dàn xe cũ, vừa mở rộng mô hình kinh doanh taxi theo hướng xanh, sạch, tiết kiệm chi phí vận hành.

Trước đó, Mai Linh từng quyết tâm nói không với xe điện. Tại phiên họp đại hội đồng cổ đông thường niên diễn ra hồi tháng 4/2024, ông Hồ Huy - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Mai Linh - tuyên bố không đầu tư xe ô tô thuần điện.

Lúc bấy giờ, dù thừa nhận xe điện đang trở thành xu hướng phổ biến ở nhiều quốc gia trên thế giới và tại Việt Nam, các dòng xe điện cũng được người tiêu dùng đón nhận rộng rãi nhờ những lợi ích mà chúng mang lại. Tuy nhiên, sau khi nghiên cứu và phân tích chuyên sâu, phía Mai Linh nhận thấy xe điện chưa thật sự phù hợp và tối ưu tại thị trường Việt Nam bởi những bất cập về cơ sở hạ tầng cũng như rủi ro liên quan đến rác thải pin.

Trong thay đổi mới đây, ông Hồ Huy thẳng thắn bày tỏ: “Chúng tôi hiểu rằng không thể tiếp tục đi theo lối cũ. Vì vậy, Mai Linh đã và đang thực hiện một cuộc chuyển mình mạnh mẽ. Không chỉ ở công nghệ, mà ở cả tư duy lãnh đạo, mô hình quản trị, văn hóa doanh nghiệp và định hướng phát triển”.

Tại phiên họp năm nay, Mai Linh đã thống nhất việc bổ sung mô hình kinh doanh vận tải taxi bằng xe điện. 

Không chỉ có xe điện: Từ đề xuất xăng sinh học E10

Xu thế là vậy, song vẫn còn rất nhiều bài toán cần giải quyết, từ việc hạ tầng trạm sạc chưa hoàn thiện, đến các sự cố kỹ thuật và chi phí hỗ trợ chuyển đổi. Do đó, xe điện được đánh giá là bài toán trung dài hạn.

Trong bức tranh giao thông xanh nói chung, xe điện thực tế chỉ là một phần. Ngắn hạn, nhiều giải pháp cho giao thông xanh cũng đang được đẩy mạnh, cụ thể là sử dụng xăng sinh học E10 và xe hybrid.

Bộ Công Thương đề xuất từ 1/1/2026, toàn bộ xăng sử dụng cho ô tô, xe máy xăng trên toàn quốc phải là xăng E10.

Trong thông báo mới nhất, Bộ Công Thương đề xuất từ ngày 1/1/2026, toàn bộ xăng được pha chế, phối trộn, kinh doanh để sử dụng cho ô tô, xe máy xăng trên toàn quốc phải là xăng E10.

Bộ này cho rằng việc tiếp tục duy trì xe sử dụng xăng, đặc biệt là xăng sinh học E10, mang lại nhiều lợi ích về kinh tế như tận dụng cơ sở hạ tầng hiện có, tránh chi phí lớn cho trạm sạc và thay pin xe điện.

Chưa kể, xăng dầu đóng góp 250.000-300.000 tỷ đồng/năm cho ngân sách qua các loại thuế, trong khi xe điện đang được ưu đãi mạnh, giảm thu ngân sách và làm tăng áp lực đầu tư công. Do đó, Bộ đánh giá E10 là một giải pháp can thiệp y tế công cộng tức thời và chi phí thấp.

Ở diễn biến khác, thị trường xe hybrid cũng đang tăng tốc rất mạnh, dù thị phần so với xe điện và xe xăng còn khá khiêm tốn. Theo các chuyên gia, dòng xe hybrid là giải pháp giảm khí thải nhanh nhất hiện nay, còn giúp tiết kiệm nhiên liệu và không phụ thuộc vào mạng lưới trạm sạc.

Theo báo cáo từ Hiệp hội Các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), tỷ trọng xe điện và xe hybrid trên tổng số xe du lịch nửa đầu năm nay chiếm trên 40%. Trong đó, xe hybrid chỉ mới chiếm 3% thị phần, nhưng chứng kiến một đà tăng gấp đôi so với cùng kỳ. Còn xe điện tăng từ 17% lên 37%.

Theo số liệu bán hàng VAMA công bố, trong tháng 6 vừa qua, tổng lượng xe hybrid của các thành viên VAMA bán ra thị trường đạt 1.153 xe, tăng 183 xe so với tháng trước đó và chiếm khoảng 3,6% tổng lượng ô tô mới các loại tiêu thụ tại Việt Nam trong tháng 6.

Đáng chú ý, đây là tháng đầu tiên trong năm, lượng tiêu thụ ô tô hybrid tại Việt Nam vượt mức 1.000 xe/tháng.

Cộng dồn 6 tháng qua, tổng lượng ô tô hybrid tiêu thụ tại Việt Nam đạt 5.658 xe, tăng 2.210 xe tương đương 39% so với cùng kỳ năm ngoái. Kết quả này cho thấy, ô tô hybrid nói chung ngày càng được người Việt ưa chuộng.

Đến “ông trùm” taxi truyền thống chọn lối đi riêng

Chia sẻ về dòng xe hybrid, ông Nguyễn Đình Hùng – Giảng viên Bộ môn Ô tô Máy động lực, Khoa Kỹ thuật Giao thông, Đại học Bách khoa - Đại học Quốc gia TPHCM – cho biết hiện nay thị trường có 2 loại xe hybrid phổ biến là xe hybrid (HEV) và xe hybrid sạc điện (PHEV).

Trong đó, dòng HEV sử dụng cả động cơ xăng và động cơ điện. Còn xe PHEV thì tương tự như HEV, nhưng có pin lớn hơn, có thể sạc bằng cách cắm vào ổ điện, cho phép xe hoạt động hoàn toàn bằng điện trong một khoảng cách nhất định.

Như vậy, so với xe điện khi đi đường dài, tài xế phải tính toán trạm sạc và dung lượng pin còn lại, thì dòng xe hybrid PHEV sẽ tối ưu hơn. Theo ông Hùng, do cơ chế luân chuyển động cơ giữa xe điện và xe xăng, nên xe hybrid sẽ hỗ trợ giảm được khí thải. Dù vậy, do kết cấu có thêm động cơ đốt trong nên nhìn chung giá thành dòng hybrid vẫn cao hơn dòng xe xăng hiện tại và xe điện.

Dưới góc độ doanh nghiệp, đại diện Motul nhấn mạnh: “Trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh chiến lược giao thông xanh, xe hybrid tuy mới chiếm tỷ trọng nhỏ so với các dòng xe khác nhưng cũng đang tăng trưởng nhanh nhờ khả năng tiết kiệm nhiên liệu, giảm phát thải và độ tin cậy trong vận hành. Nắm bắt nhu cầu tăng, Motul đã nghiên cứu và phát triển sản phẩm NGEN hybrid để đáp ứng”.

Hay hãng taxi Vinasun cũng dự kiến chi tiếp nghìn tỷ đồng sắm 1.200 xe hybrid trong năm nay. Công ty này đã đầu tư 800 tỷ đồng cho dòng xe này. Năm 2025, Vinasun dự kiến đầu tư bổ sung khoảng 400 xe mới, chủ yếu vẫn là xe hybrid của Toyota.

Tại phiên họp đại hội đồng cổ đông diễn ra hồi tháng 5, nhiều cổ đông bày tỏ lo ngại về áp lực chi phí khi đầu tư vào dòng xe hybrid, Phó tổng giám đốc Trần Anh Minh giải thích lý do chọn hybrid vì đây là dòng xe có nhiều ưu điểm vượt trội như tiết kiệm gấp 1,5-2 lần nhiên liệu so với các loại xe khác.

Ngoài ra, theo Vinasun, xe hybrid phù hợp với điều kiện hạ tầng hiện tại và không cần lo lắng về trạm sạc điện. Theo doanh nghiệp, đây là giải pháp nhanh để phát triển giao thông xanh.

Trên thế giới, thị trường xe hybrid tại Trung Quốc tăng 65% trong năm 2024 (báo cáo từ GFK 2024 Market Report). Còn tại Hàn Quốc, xe hybrid đã chiếm gần 1/3 tổng số đăng ký mới cuối năm 2023. Nhật Bản thì dự kiến dòng xe này sẽ tăng trưởng với CAGR 9,5%, năm 2023 xe hybrid đóng góp đến 55% tổng doanh số bán xe du lịch cỡ tiêu chuẩn năm 2023…

Nguồn: https://dantri.com.vn/kinh-doanh/xe-dien-hybrid-xang-e10-va-bai-toan-cua-cac-dai-gia-o-viet-nam-20250827141711775.htm