Khu Văn hóa tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh trong lòng TP Thanh Hóa.
Lịch sử Việt Nam cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX đã lưu dấu hành trình ra đi tìm đường cứu nước của các cụ Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh là những người thuộc thế hệ cuối cùng của các sĩ phu Cần Vương, được giác ngộ tư tưởng mới. Phong trào yêu nước và cách mạng với khuynh hướng tư sản của Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh là một bước tiến của phong trào dân tộc dân chủ lúc bấy giờ.
Lần đầu tiên ở nước ta xuất hiện những hình thức đấu tranh mới bên cạnh đấu tranh vũ trang. Đó là lập hội, mít tinh biểu tình, xuất bản báo chí đến xuất dương ra nước ngoài. Bức tranh xã hội của phong trào dân tộc dân chủ rộng lớn và phong phú hơn. Nhưng, trong bối cảnh nhiều biến động, sự thất bại của các phong trào ấy là một tất yếu, khó tránh khỏi. Điều cơ bản là các cụ Phan Bội Châu, Phan Châu Trinh đều có những hạn chế đáng kể về đường lối cứu nước. Vấn đề khủng hoảng đường lối cứu nước vẫn là vấn đề cơ bản nhất của cách mạng Việt Nam lúc bấy giờ.
Sinh ra trong gia đình nhà Nho yêu nước, trên mảnh đất có truyền thống cách mạng, ngay từ khi còn trẻ, chàng thanh niên Nguyễn Tất Thành đã ôm ấp trong tim tình yêu nước nồng nàn, căm thù thực dân sâu sắc. Thực tiễn đau thương, tăm tối của dân tộc cùng những thất bại của các phong trào yêu nước lúc bấy giờ đã khiến chàng trai trẻ khôn nguôi trăn trở. Ngày 5/6/1911, chàng trai trẻ Nguyễn Tất Thành đã quyết chí đặt chân xuống con tàu Đô đốc Latouche-Tréville, rời bến Nhà Rồng thực hiện hoài bão giải phóng nước nhà khỏi ách đô hộ của thực dân, đế quốc: “Tự do cho đồng bào tôi, độc lập cho Tổ quốc tôi, đấy là tất cả những điều tôi muốn, đấy là tất cả những điều tôi hiểu”.
Trên hành trình cứu nước, chàng thanh niên tuổi đôi mươi, với niềm tin vào đôi bàn tay, khối óc, bằng tất cả tình yêu nước, thương dân nồng nàn, khát vọng độc lập - tự do đã chấp nhận bước xuống con tàu viễn dương, lênh đênh trên biển, bôn ba qua nhiều quốc gia, làm đủ mọi công việc nhọc nhằn để tìm kiếm con đường đấu tranh giải phóng dân tộc, mang lại hạnh phúc cho Nhân dân. Người đã từng cập cảng Mác-xây, cảng Lơ Havơrơ của Pháp; đã từng làm thuê cho một chiếc tàu của hãng Sácgiơ Rêuyni đi vòng quanh châu Phi. Cùng với hành trình của con tàu, Người dừng chân ở bến cảng của một số quốc gia như: Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Angiêri, Tuynidi..., cũng từng theo tàu đi qua Máctinich, Uruguay, Argentina và dừng chân ở Mỹ. Gác lại mọi nỗi niềm riêng, tuổi xuân của chàng trai Nguyễn Tất Thành phiêu dạt cùng những chuyến tàu với hành trang duy nhất là tình yêu nước, thương dân nồng nàn.
Với những nơi đặt chân đến, những công việc từng làm, những con người – cuộc đời từng gặp gỡ, chứng kiến, Bác đúc rút thực tế đau lòng: Ở đâu bọn đế quốc, thực dân cũng tàn bạo, độc ác; ở đâu những người lao động cũng bị bóc lột, áp bức nặng nề và “dù màu da có khác nhau, trên đời này chỉ có hai giống người: giống người bóc lột và giống người bị bóc lột”. Bác đã từng đến dưới chân Nữ thần Tự do của nước Mỹ nhưng trái tim đập những nhịp đập xót xa trước khổ đau, bất công mà người dân thấp cổ bé họng, những dân tộc bị áp bức phải gánh chịu: “Ánh sáng trên đầu Thần Tự Do tỏa rộng khắp trời xanh, còn dưới chân tượng Thần Tự Do thì người da đen đang bị chà đạp. Bao giờ người da đen được bình đẳng với người da trắng? Bao giờ có sự bình đẳng giữa các dân tộc? Và bao giờ người phụ nữ được bình đẳng với nam giới?”.
Cuối năm 1917, Bác từ nước Anh trở lại Pháp, chọn Paris làm điểm dừng chân hoạt động. Năm 1919, Bác gia nhập Đảng Xã hội Pháp, một chính đảng tiến bộ nhất của nước Pháp lúc này. Tháng 6/1919, nghe tin các đoàn đại biểu mười mấy nước đồng minh chiến thắng họp ở Vécxây cách thủ đô Paris 14km, Bác đã thay mặt những người Việt Nam yêu nước tại Pháp gửi tới hội nghị “Bản yêu sách của Nhân dân Việt Nam”, ký tên Nguyễn Ái Quốc. Bản “Yêu sách của Nhân dân An Nam” gồm 8 nội dung cơ bản đòi Chính phủ Pháp và các nước đồng minh thừa nhận quyền tự do, dân chủ, quyền bình đẳng và quyền tự quyết của dân tộc Việt Nam.
Tháng 7/1920, Bác đã đọc “Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa” của V.I.Lênin đăng trên báo Nhân Đạo của Đảng Xã hội Pháp. Qua Luận cương, Bác đã tìm thấy con đường cứu nước, giải phóng dân tộc. Bác đến với Chủ nghĩa Mác - Lênin như “một cuộc “hẹn hò lịch sử” giữa chủ nghĩa yêu nước chân chính với học thuyết cách mạng và khoa học của thời đại”. Khoảnh khắc tìm ra con đường cứu nước, Bác đã rơi lệ - những giọt lệ vỡ òa niềm hạnh phúc, tin yêu: “Luận cương đến Bác Hồ. Và Người đã khóc/ Lệ Bác Hồ rơi trên chữ Lênin/ Bốn bức tường im nghe Bác lật từng trang sách gấp/ Tưởng bên ngoài, đất nước đợi mong tin/ Bác reo lên một mình như nói cùng dân tộc/ “Cơm áo là đây! Hạnh phúc đây rồi!”/ Hình của Đảng lồng trong hình của Nước/ Phút khóc đầu tiên là phút Bác Hồ cười” (Người đi tìm đường cứu nước, Chế Lan Viên).
Tại Đại hội lần thứ 18 Đảng Xã hội Pháp họp ở TP Tua (Tours) vào cuối tháng 12/1920, Người đã bỏ phiếu tán thành thành lập Đảng Cộng sản Pháp và gia nhập Quốc tế thứ III. Sự kiện này đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời hoạt động cách mạng của Người, từ chủ nghĩa yêu nước chân chính đến với chủ nghĩa cộng sản, “từ một người yêu nước tiến bộ thành một chiến sĩ xã hội chủ nghĩa”.
Muốn giải phóng dân tộc, không có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản. Xác quyết ấy được đánh đổi bằng cả tuổi thanh xuân, bằng máu và nước mắt của Bác - một người yêu nước, thương dân đến cháy bỏng. Kể từ năm 1921, Bác tích cực truyền bá Chủ nghĩa Mác - Lê nin về nước, chuẩn bị tiền đề chính trị, tư tưởng và tổ chức để tiến tới thành lập một Đảng Cộng sản ở Việt Nam. Bác cùng một số nhà cách mạng thuộc địa Pháp thành lập Hội Liên hiệp thuộc địa, xuất bản tờ báo “Người cùng khổ”, viết kịch, xuất bản sách... Tháng 6/1923, Bác bí mật đi Matxcơva (Liên Xô), tiếp tục hoạt động sôi nổi, hiệu quả, “từng bước hoàn thiện thế giới quan và nhân sinh quan cách mạng của mình, cũng là thời kỳ phác thảo những nét lớn đường lối chiến lược của cách mạng giải phóng dân tộc”.
114 năm đã qua đi kể từ ngày Bác Hồ rời bến Nhà Rồng, ra đi tìm đường cứu nước (5/6/1911 - 5/6/2025). Ngày Bác rời bến cảng Nhà Rồng, âm thanh Sài Gòn đổ dồn xuống cửa sông như trùm lấy Bác. Tiếng còi tàu nhọn hoắt khoan vào không gian nhức nhối. Bác bước sải dài, vội vã xuống tàu... Cả khuôn mặt Việt Nam choán lấy trái tim Bác.
Trong khung cảnh ấy, lời Bác gửi gắm người ở lại khiến trái tim hàng triệu người dân nước Việt thổn thức khôn nguôi: “Nước mình, dân mình sẽ không cam chịu cảnh ngựa trâu nầy mãi được. Phải xóa bỏ kiếp nô lệ và nhất định đời thợ chúng ta sẽ đổi khác... Chúng ta tin ở tương lai, tin vào tiền đồ dân tộc... Ta bỗng nghe trong tiếng gió lồng lộng nơi bến Nhà Rồng lời anh Ba thủ thỉ cùng Út Huệ: “Phải có tự do! Huệ ạ. Tổ quốc ta, Nhân dân ta phải có độc lập, tự do chứ không thể nô lệ mãi được... Vì mất nước mà phải lìa nhà. Nếu không tìm ra phương kế giành lại độc lập cho nước, hạnh phúc cho dân thì tôi không về mà cũng chẳng ai mong đợi làm gì”.
Chuyến tàu đưa người thanh niên Nguyễn Tất Thành vừa tròn 21 tuổi rời Tổ quốc ra đi tìm đường cứu nước mãi mãi khắc sâu trong lịch sử dân tộc, trong trái tim mỗi người con đất Việt... Bác là người mở đường vĩ đại của cách mạng Việt Nam.
*Bài viết có sử dụng tư liệu trong cuốn sách “Tiến trình lịch sử Việt Nam” (NXB Giáo dục, Nguyễn Quang Ngọc (chủ biên); “Búp sen xanh” của nhà văn Sơn Tùng (NXB Kim Đồng).
Bài và ảnh: Hương Thảo
Nguồn: https://baothanhhoa.vn/bac-ho-va-hanh-trinh-tim-duong-di-cho-dan-toc-theo-di-252533.htm
![[Ảnh] Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì Hội nghị Quân ủy Trung ương lần thứ 14](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/1200x675/vietnam/resource/IMAGE/2025/6/20/a9d25fc6dd664fb9a3757502f32e5db0)
![[Tin tức Hàng hải] Wan Hai Lines đầu tư 150 triệu USD để mua 48.000 container](https://vphoto.vietnam.vn/thumb/402x226/vietnam/resource/IMAGE/2025/6/20/c945a62aff624b4bb5c25e67e9bcc1cb)
Bình luận (0)