Gà lôi trắng - Loài chim đẹp được pháp luật Việt Nam bảo vệ nghiêm ngặt

(Dân trí) - Gà lôi trắng có vẻ ngoài đẹp mắt nhờ lớp lông trắng và chiếc đuôi dài của những cá thể đực. Đây là loài động vật nằm trong sách Đỏ và được pháp luật Việt Nam bảo vệ nghiêm.

Gà lôi trắng - Loài gà lôi với vẻ bề ngoài đẹp mắt

Gà lôi trắng, tên khoa học Lophura nycthemera, là một loài gà lôi thuộc họ chim trĩ. Gà lôi trắng được tìm thấy trong các khu rừng nhiệt đới và cận nhiệt đới, thuộc vùng núi của các quốc gia Đông Nam Á và các tỉnh miền Đông, miền Nam Trung Quốc.

Gà lôi trắng trống sở hữu bộ lông trắng và chiếc đuôi dài (Ảnh: Zoe Liu).

Tại Việt Nam, gà lôi trắng được phân bố ở các khu vực rừng núi từ miền Bắc đến miền Nam, trong đó có một số phân loài đặc hữu chỉ được phân bố tại Việt Nam, như gà lôi trắng Berliozi (tên khoa học Lophura nycthemera berliozi), gà lôi Beli (tên khoa học Lophura nycthemera beli) và gà lôi trắng Trung Bộ (tên khoa học Lophura nycthemera annamensis).

Khi còn nhỏ, gà lôi trắng trống và mái đều mang bộ lông màu nâu, xen kẽ những dải lông màu đen hoặc xám. Gà lôi trắng mái sẽ giữ nguyên màu lông này (hoặc thay đổi màu lông đôi chút) đến khi trưởng thành, trong khi gà trống đến tuổi thành niên sẽ bắt đầu thay đổi bộ lông sang màu trắng.

Gà lôi trắng mái có màu sắc đơn điệu hơn so với cá thể đực (Ảnh: Tony Saw).

Cùng với bộ lông màu trắng muốt, gà lôi trắng trống còn sở hữu chiếc đuôi dài (có thể tối đa lên đến 80cm), tạo nên bộ lông và vẻ bề ngoài đẹp mắt, đặc trưng của loài chim này.

Cả gà lôi trắng trống lẫn mái đều có gương mặt và cặp chân màu đỏ, trong đó những con trống lớn hơn con mái. Gà lôi trắng trống nặng từ 1,1 đến 2kg, trong khi cá thể mái nặng từ 1 đến 1,3kg.

Gà lôi trắng non không có sự phân biệt về màu sắc giới tính (Ảnh: iNaturalist).

Thức ăn và đặc điểm sinh sản của gà lôi trắng

Gà lôi trắng là loài ăn tạp, với chế độ ăn đa dạng bao gồm thực vật như các loại hạt, quả mọng, rễ cây, một số loại cỏ… và động vật như các loại côn trùng, động vật nhỏ như giun đất, ốc sên, một số loài bò sát nhỏ…

Gà lôi trắng sống thành từng đôi hoặc theo đàn nhỏ từ 3 đến 10 cá thể. Đây là loài kiếm ăn vào ban ngày trên mặt đất và bay lên cây cao để ngủ vào ban đêm để tránh các loài động vật săn mồi.

Gà lôi trắng trống khi bay được nhiều người ví như loài chim phượng hoàng trong truyền thuyết (Ảnh: Obo Teng).

Thời gian sinh sản của gà lôi trắng kéo dài từ cuối mùa xuân đến cuối mùa hè. Gà lôi trắng mái sẽ đẻ trứng vào khoảng tháng 4 đến tháng 5, mỗi lứa đẻ từ 5 đến 10 trứng. Gà lôi trắng mái sẽ ấp trứng trong thời gian từ 25 đến 30 ngày. Con non có thể theo mẹ đi kiếm ăn ngay sau khi nở.

Loài động vật được pháp luật Việt Nam bảo vệ

Theo thông tin từ Sách Đỏ Việt Nam, gà lôi trắng có phạm vi phân bố rộng nhưng quần thể đang bị suy giảm do mất môi trường sống vì các hoạt động xâm lấn rừng, khai thác lâm sản. Số lượng loài gà lôi trắng ngoài tự nhiên cũng bị giảm sút do tình trạng săn bắt quá mức để làm thực phẩm hoặc làm sinh vật cảnh.

Ngày 22/9/2021, Chính phủ ban hành Nghị định 84/2021/NĐ-CP quy định về danh mục các loài, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm, trong đó gà lôi trắng được đưa vào sách đỏ, nằm trong nhóm các loài động vật rừng thuộc nhóm IB.

Trong danh mục động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm của Việt Nam, nhóm IB bao gồm các loài động vật rừng có giá trị đặc biệt về kinh tế, khoa học, y tế, sinh thái, cảnh quan và môi trường, có số lượng còn lại rất ít trong tự nhiên hoặc có nguy cơ tuyệt chủng ngoài tự nhiên. Các loài này được ưu tiên bảo vệ và quản lý chặt chẽ

Các loài động vật trong Nhóm IB được bảo vệ nghiêm ngặt, cấm hoàn toàn các hành vi khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại, bao gồm săn bắt, giết, nuôi nhốt, tàng trữ, vận chuyển, hoặc buôn bán; trừ trường hợp được cấp phép đặc biệt cho mục đích bảo tồn, nghiên cứu khoa học, hoặc các mục đích không thương mại.

Cận cảnh vẻ đẹp của loài gà lôi trắng trong thế giới tự nhiên (Video: Instagram).

Theo Thông tư 27/2025 vừa được Bộ Nông nghiệp và Môi trường ban hành và chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7, gà lôi trắng được đưa vào nhóm các loài động vật rừng nguy cấp, quý hiếm, thuộc nhóm IIB.

Nhóm IIB bao gồm các loài động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm nhưng có mức độ đe dọa thấp hơn so với Nhóm IB. Đây là các loài có giá trị về khoa học, môi trường, sinh thái, hoặc văn hóa, nhưng vẫn còn tồn tại với số lượng tương đối ổn định trong tự nhiên hoặc có khả năng phục hồi nếu được quản lý tốt.

Khác với động vật trong Nhóm IB (cấm hoàn toàn khai thác thương mại), các loài trong Nhóm IIB được phép khai thác, sử dụng vì mục đích thương mại nhưng phải tuân thủ các điều kiện nghiêm ngặt, bao gồm việc xin giấy phép từ cơ quan nhà nước có thẩm quyền (như Chi cục Kiểm lâm hoặc Bộ Nông nghiệp và Môi trường).

Các hành vi như săn bắt, nuôi nhốt, vận chuyển, hoặc buôn bán các loài động vật thuộc Nhóm IIB mà không có giấy phép đều bị coi là trái phép và có thể bị xử phạt.

Như vậy, gà lôi trắng là loài động vật được pháp luật bảo vệ, mọi hành vi săn bắt, nuôi dưỡng, làm thịt, buôn bán… loài động vật này mà không có giấy phép từ cơ quan chức năng là vi phạm pháp luật và sẽ bị xử lý hình sự.

T.Thuỷ - Dantri.com.vn

Nguồn: https://dantri.com.vn/khoa-hoc/ga-loi-trang-loai-chim-dep-duoc-phap-luat-viet-nam-bao-ve-nghiem-ngat-20250813022018272.htm