Mỹ và Trung Quốc gia hạn đình chiến thương mại thêm 90 ngày

(Baothanhhoa.vn) - Mỹ và Trung Quốc đã đồng ý gia hạn thỏa thuận đình chiến thương mại thêm 90 ngày, đến ngày 10/11. Thông tin này được nêu trong sắc lệnh hành pháp do Tổng thống Donald Trump ký, được công bố ngày 12/8 trên trang web của cơ quan báo chí Nhà Trắng. Lý do được đưa ra là để tiếp tục các cuộc đàm phán nhằm giải quyết tình trạng thiếu tương hỗ trong quan hệ thương mại, cũng như các vấn đề an ninh quốc gia và kinh tế liên quan.

Tạm thời tránh kịch bản áp thuế mạnh tay trở lại

Theo sắc lệnh, Trung Quốc đã “tiếp tục thực hiện các bước quan trọng” nhằm giảm thiểu mất cân bằng trong các thỏa thuận thương mại và đáp ứng một phần các quan ngại của Mỹ. Thỏa thuận trước đó dự kiến kết thúc vào ngày 12/8.

Mặc dù các bước cụ thể của Trung Quốc không được công bố trong sắc lệnh, nhưng một ngày trước đó, Tổng thống Trump đã kêu gọi Bắc Kinh tăng mạnh nhập khẩu đậu nành từ Mỹ (gấp 4 lần mức hiện tại) nhằm giúp giảm thâm hụt thương mại. Theo Reuters, Trung Quốc vẫn chưa tiến hành mua đậu nành cho vụ thu hoạch sắp tới, dẫn đến giá đậu nành trên sàn giao dịch Chicago tăng lên mức cao nhất trong hai tuần, vượt ngưỡng 10 USD/giạ (từ 20-22kg).

Trung Quốc hiện là quốc gia nhập khẩu đậu nành lớn nhất thế giới. Từ đầu cuộc chiến thương mại, nước này đã chuyển hướng sang nhập khẩu chủ yếu từ Brazil. Năm 2025, lượng đậu nành Trung Quốc mua từ Mỹ giảm 39% so với cùng kỳ năm trước. Dữ liệu từ Bộ Nông nghiệp Mỹ cho thấy trong tổng số 105 triệu tấn đậu nành mà Trung Quốc nhập khẩu năm 2024, chỉ một phần tư đến từ Mỹ.

Các sản phẩm nông nghiệp như đậu nành, thịt lợn, bông, hải sản, ngô và thịt gà của Mỹ từng là đối tượng bị áp thuế trong xung đột thương mại với Trung Quốc, với mức thuế lần lượt là 125% và 145% được áp dụng từ tháng Tư. Theo thỏa thuận đình chiến đạt được vào tháng Năm và hiện được gia hạn, mức thuế này tạm thời được điều chỉnh: Mỹ duy trì thuế 30%, Trung Quốc giữ ở mức 10%.

Ngoài lĩnh vực nông nghiệp, các vấn đề năng lượng và công nghệ cũng là trọng tâm của đàm phán. Washington yêu cầu Bắc Kinh cắt giảm nhập khẩu dầu từ Nga và Iran, song phía Trung Quốc cho rằng họ hành động dựa trên nhu cầu nội địa. Giới quan sát cho rằng Mỹ có thể tìm cách buộc Trung Quốc ký thỏa thuận dài hạn mua năng lượng với giá cố định, tương tự như các thỏa thuận mà Washington đã theo đuổi với Liên minh châu Âu (EU) và Hàn Quốc, nhưng chưa đạt được với Ấn Độ.

Ngược lại, Trung Quốc cũng đưa ra các yêu cầu cụ thể. Theo Financial Times (ngày 10/8), Bắc Kinh mong muốn Washington nới lỏng các hạn chế xuất khẩu đối với chip bộ nhớ băng thông cao (HBM), vốn đang cản trở khả năng phát triển công nghệ AI của Trung Quốc. Trong khuôn khổ thỏa thuận đình chiến thương mại, ngày 12/8, Bắc Kinh đã gia hạn việc đình chỉ các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với 28 công ty Mỹ và hạn chế xuất khẩu kim loại đất hiếm.

Gia hạn không đồng nghĩa với hòa giải

Về phía thị trường, theo Sergei Lukonin, Trưởng bộ phận Kinh tế và Chính trị Trung Quốc tại Viện Kinh tế Thế giới và Quan hệ Quốc tế Nga (IMEMO RAS), hiện vẫn còn quá sớm để đánh giá liệu bên nào đã nhượng bộ đáng kể. Các cuộc đàm phán vẫn đang tiếp diễn nhằm tìm kiếm một giải pháp trung dung. Trong khi đó, chuyên gia kinh tế vĩ mô Olga Belenkaya từ FG Finam nhận định nền kinh tế Trung Quốc có mức độ gắn bó quá lớn với kinh tế Mỹ, khiến việc áp đặt các điều kiện tương tự như Washington từng áp dụng với các nước khác trở nên khó khả thi. Việc chưa đạt được một thỏa thuận thực chất kể từ tháng Năm cho thấy ranh giới đàm phán vẫn còn nhiều bất ổn.

Bà Olga Belenkaya cảnh báo rằng nếu các mức thuế cao được áp dụng trở lại, chuỗi cung ứng có thể bị gián đoạn nghiêm trọng, tương tự như trong đại dịch COVID-19, dẫn đến tình trạng thiếu hàng và tăng giá tại thị trường Mỹ. Trong khi đó, xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ đã giảm liên tiếp 4 tháng, giảm 21,7% trong tháng 7 so với cùng kỳ, tiếp tục xu hướng giảm từ mức 16,1% trong tháng 6. Song song đó, xuất khẩu sang châu Âu và ASEAN tăng trưởng, được xem là nỗ lực của Trung Quốc nhằm đa dạng hóa thị trường và giảm phụ thuộc vào Mỹ.

Theo chuyên gia Sergei Lukonin, các yêu cầu về thương mại chỉ là biểu hiện bề mặt của những xung đột sâu xa hơn. Cốt lõi của vấn đề nằm ở sự khác biệt về cấu trúc kinh tế, đặc biệt là tình trạng dư thừa công suất trong ngành công nghiệp Trung Quốc, chính sách tiền tệ và kiểm soát tỷ giá hối đoái, cùng với mức độ chuyển đổi thấp của đồng nhân dân tệ và các khoản trợ cấp của nhà nước.

Ông lưu ý rằng bản thân Bắc Kinh cũng đã thừa nhận vấn đề dư thừa công suất. Những phân tích của giới học giả nước này gần đây cho thấy dư thừa công suất đang làm suy yếu tiền lương, kìm hãm tiêu dùng nội địa và giảm hiệu quả đầu tư vào nghiên cứu và phát triển. Tuy nhiên, theo chuyên gia Sergei Lukonin, nếu có nhượng bộ, đó sẽ là quá trình cải cách kéo dài nhiều năm, tương tự như thời kỳ Trung Quốc gia nhập WTO. Bắc Kinh không sẵn sàng cho các thay đổi đột ngột, do lo ngại tác động tiêu cực đến tăng trưởng và ổn định kinh tế.

Việc Mỹ và Trung Quốc đồng thuận gia hạn thỏa thuận ngừng bắn thương mại thêm 90 ngày phản ánh nỗ lực của cả hai bên trong việc tránh để căng thẳng leo thang trong ngắn hạn. Tuy nhiên, những khác biệt mang tính cấu trúc, từ chính sách trợ cấp công nghiệp, kiểm soát tỷ giá đến các vấn đề công nghệ và năng lượng, vẫn chưa được giải quyết. Các nhượng bộ hiện tại chủ yếu mang tính kỹ thuật và tạm thời, trong khi các yêu cầu mang tính chiến lược của cả hai bên tiếp tục đối đầu nhau trong các cuộc đàm phán kín.

Dù thị trường phản ứng thận trọng, sự bất định vẫn còn hiện hữu, đặc biệt khi kỳ vọng về một thỏa thuận dài hạn vẫn chưa rõ ràng. Nếu không có tiến triển thực chất, nguy cơ quay lại chính sách thuế quan khắc nghiệt và gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu vẫn còn nguyên. Trong bối cảnh đó, thỏa thuận đình chiến lần này không phải là dấu hiệu của hòa giải, mà chỉ là khoảng lặng tạm thời trong một cuộc cạnh tranh kinh tế dài hạn và ngày càng phức tạp giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Hùng Anh (CTV)

Nguồn: https://baothanhhoa.vn/my-va-trung-quoc-gia-han-dinh-chien-thuong-mai-them-90-ngay-257934.htm