Nhạc sĩ Trần Tâm, Trưởng ban Âm nhạc, Hội Văn học nghệ thuật Đồng Nai: Tôi yêu những giai điệu đẹp về quê hương, đất nước

Gắn bó cùng vùng đất, con người Đồng Nai, đặc biệt là đời sống công nhân lao động ngành cao su, nhạc sĩ Trần Tâm đã có hàng chục năm đi từ văn nghệ quần chúng đến sáng tác nhạc chuyên nghiệp. Các tác phẩm của ông thể hiện vẻ đẹp lao động, tình yêu thiên nhiên, đất nước, con người vùng đất Đồng Nai và sự đổi thay theo từng chặng đường phát triển.

Trò chuyện cùng Báo Đồng Nai cuối tuần, nhạc sĩ Trần Tâm đã chia sẻ về những đam mê, trăn trở của mình và tâm thế của một người nghệ sĩ dành cả đời cùng với nghệ thuật quần chúng.

Nhạc sĩ Trần Tâm (thứ 3 từ trái qua) đoạt giải nhì Cuộc thi Sáng tác ca khúc miền Đông Nam Bộ lần thứ 2-2025 với ca khúc Hát cùng Chinh' Cla. Ảnh: NVCC

Trưởng thành cùng văn nghệ quần chúng

* Thưa nhạc sĩ Trần Tâm, con đường đến với âm nhạc, sáng tác nhạc của ông có gì đặc biệt?

- Tôi vốn "tay ngang" đi vào âm nhạc và cũng đi lên từ phong trào văn nghệ quần chúng. Từ năm 1985, tôi tham gia vào ban nhạc của Tổng công ty Cao su Đồng Nai. Đoàn chúng tôi đi diễn phục vụ công nhân của 17 nông trường. Qua đi diễn, tiếp xúc thực tế với công nhân cao su, người lao động, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, tôi bắt đầu có ý tưởng viết về công nhân và cao su - dòng nhựa trắng rất quan trọng đối với đời sống kinh tế thời điểm đó. Người công nhân gắn bó với cây cao su, những hình ảnh đẹp trong lao động của họ đã thôi thúc tôi đặt bút viết nhạc, những bài hát về ngành cao su lần lượt ra đời.

Nhạc sĩ Trần Tâm. Ảnh: NVCC

Nhạc sĩ Trần Tâm sáng tác nhiều ca khúc về tình yêu quê hương, đất nước. Có thể kể đến như: Xuân hoan ca, Đồng Nai - miền Đông vững bước đi lên, Biên Hòa rực sáng tương lai, Ánh sáng tương lai, Thương quá miền Trung, Áo trắng ngời sáng tình yêu… Trong đó, ca khúc Ánh sáng tương lai tham gia Hội thi Tuyên truyền lưu động kỷ niệm 80 năm Nam Kỳ khởi nghĩa đã đoạt huy chương bạc của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch. Năm 2023 và 2025, ông đều đoạt giải nhì trong Cuộc thi Sáng tác ca khúc miền Đông Nam Bộ.

* Là "tay ngang", nhạc công chuyển qua sáng tác nhạc, hẳn ông đã có đam mê từ sớm trong lĩnh vực này?

- Từ nhỏ, tôi thấy mình có năng khiếu và đam mê các loại nhạc cụ nhưng cuộc sống thời bấy giờ khó khăn, không có điều kiện để học hành bài bản, chuyên nghiệp tại các trường. Tôi tự học chơi nhạc cụ và tham gia hoạt động văn nghệ ở địa phương. Dần dần, khi đi biểu diễn cùng các đoàn ca múa nhạc phục vụ quần chúng, tôi có dịp tiếp xúc với các nhạc sĩ nhiều hơn, các thầy thấy được sự đam mê của tôi nên cũng ủng hộ và khuyến khích tôi viết nhạc. Sau đó, tôi tìm đến các nhạc sĩ để học hỏi và bổ sung kiến thức về âm nhạc mà mình còn thiếu như: học đàn, sáo, trống, kèn... Lẽ dĩ nhiên, ban đầu cũng chưa hay lắm, dần dần được chỉ bảo thêm và từ đó củng cố thêm niềm đam mê của mình.

“Lực lượng sáng tác văn học nghệ thuật, trong đó có âm nhạc của Đồng Nai ngày càng lớn mạnh hơn. Văn nghệ sĩ được địa phương quan tâm hỗ trợ về tác phẩm cũng như tổ chức các chương trình, trại sáng tác..., từ đó khuyến khích anh chị em tham gia, cống hiến và đoạt được các giải thưởng cao” - nhạc sĩ Trần Tâm chia sẻ.

* Để đi theo con đường sáng tác nhạc một cách bài bản thì phải được đào tạo, nâng cấp bản thân, vậy đâu là thời điểm tạo ra bước ngoặt, sự thay đổi lớn trong nghề của ông?

- Từ văn nghệ quần chúng ở ngành cao su, tôi được về làm việc tại Trung tâm Văn hóa tỉnh (nay là Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh Đồng Nai). Quãng thời gian này, tôi có điều kiện để theo đuổi ước mơ của mình, theo học một cách chuyên nghiệp tại Trường đại học Văn hóa Thành phố Hồ Chí Minh. Được vinh dự làm Đội trưởng Đội Tuyên truyền lưu động kiêm nhiệm vụ hòa âm, phối khí cho các chương trình nghệ thuật tuyên truyền lưu động của trung tâm nên có thể coi đó như là một trong những thời điểm ghi nhận sự nỗ lực của bản thân.

Vẻ đẹp lao động và tình cảm quê hương đất nước khơi nguồn cho cảm hứng

* Cảm hứng chủ đạo trong sáng tác âm nhạc của ông là gì?

- Tôi yêu nét đẹp của người lao động, bắt đầu trong ngành cao su, bởi vốn dĩ tôi đã gắn bó ở đó từ rất sớm. Hình ảnh công nhân cạo mủ cao su, từng dòng nhựa trắng chảy ra, rồi mùa cao su thay lá... rất đẹp, nét đẹp trong lao động sản xuất đã lay động tâm hồn của mình, tạo ra cảm xúc rất đặc biệt. Viết về thiên nhiên, con người và cảnh đẹp thiên nhiên đất nước, mà cụ thể là vùng đất Đồng Nai, về tình yêu đất nước luôn là nguồn cảm hứng của tôi.

Là hội viên Hội Văn học nghệ thuật Đồng Nai, có thời gian dài công tác tại Trung tâm Văn hóa - Điện ảnh Đồng Nai, tôi được đi nhiều nơi, tiếp xúc với nhiều vùng đất, con người, sự kiện… ở các địa phương. Tôi viết nhiều về quê hương, nhất là sự đổi thay, phát triển của tỉnh Đồng Nai; bám sát những thời kỳ khác nhau để viết. Các thể loại tôi lựa chọn cũng rất đa dạng như: nhạc trẻ, chất liệu dân ca...

* Yêu cái đẹp phải chăng là thiên bẩm của người nghệ sĩ?

- Nghệ sĩ nói chung và nhạc sĩ nói riêng luôn có một cái nhìn đặc biệt. Đó có thể là thiên phú khi họ có độ nhạy cảm cao, họ nhìn ra cái đẹp, nhìn ra nét đặc sắc của một sự việc, hiện tượng, vấn đề mà ít người nhận thấy, nó tạo cho họ một tâm thế để chớp lấy khoảnh khắc cho nghề nghiệp của mình.

* Trong thời đại ngày nay, những người làm văn nghệ quần chúng của địa phương đang đứng trước thử thách ra sao, thưa ông?

- Đó cũng luôn là vấn đề trăn trở, làm văn nghệ quần chúng, sáng tác cổ động phong trào thì thường sẽ không được thoải mái bay bổng như đối với nhạc thị trường hay nội dung độc lập được. Chúng tôi cũng có trách nhiệm đi diễn để phục vụ các nhiệm vụ chính trị của địa phương, của đất nước, nên càng phải nỗ lực thật nhiều để làm tốt nhiệm vụ của mình.

Trước đây, khi cuộc sống của người dân còn khó khăn, chưa có nhiều điều kiện để tiếp cận các hình thức nghệ thuật, trào lưu hiện đại của thế giới thì văn nghệ quần chúng có vai trò quan trọng và được đón nhận rất nồng nhiệt. Nhưng đời sống xã hội đi lên, sự cảm nhận văn hóa, văn nghệ có nhiều biến chuyển. Chúng tôi phải tìm cách làm sao để vừa hoàn thành nhiệm vụ mà các tiết mục, các sáng tác của mình được công chúng đón nhận, không lệch pha với thị hiếu và sự thay đổi của xã hội. Để sáng tác sống được trong lòng xã hội thật sự rất khó khăn. Điều này đòi hỏi chúng tôi phải luôn nỗ lực, học hỏi để tiếp nhận những cái hay, cái đẹp, làm mềm hóa và có sức sống cho tác phẩm của mình, rất khó.

* Sắp tới ngày Âm nhạc Việt Nam (3-9) lại cũng là thời điểm sôi nổi chào mừng kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2-9, Ban Âm nhạc đã có những chuẩn bị gì?

- Chúng tôi đã bàn bạc và chọn ra 15 tiết mục ca, múa nhạc để thực hiện chương trình âm nhạc Việt Nam tại Đồng Nai. Các tiết mục được tuyển chọn là những tiết mục chất lượng, đang được anh chị em nghệ sĩ tập luyện nhằm phục vụ sự kiện này. Bên cạnh đó, thời gian vừa qua, phục vụ các sự kiện lớn của tỉnh, đất nước, đặc biệt là tuyên truyền về chính quyền địa phương 2 cấp, không chỉ âm nhạc mà các mảng khác, anh chị em văn nghệ sĩ cũng luôn có tinh thần cao nhất để thực hiện nhiệm vụ của mình.

* Xin cảm ơn ông

Vương Thế (thực hiện)

 

Nguồn: https://baodongnai.com.vn/van-hoc/am-nhac/202508/nhac-si-tran-tam-truong-ban-am-nhac-hoi-van-hoc-nghe-thuat-dong-naitoi-yeu-nhung-giai-dieu-dep-ve-que-huong-dat-nuoc-bc402e8/