Cơm áo gạo tiền nhiều lúc làm con người ta quên đi những ký ức đẹp, nhất là những kỷ niệm tuổi thơ gắn liền với vùng quê nghèo khó. Người ta không còn để ý đến những con đường làng đầy lá rụng trong hun hút bóng chiều; những xế trưa vắng lặng eo óc tiếng gà; những bến nước không người đau đáu một nỗi niềm chia xa, hay những khu vườn vắng sau cơn mưa vừa tạnh buồn hiu hắt. Ở đó - khu vườn, vào khoảng cuối tháng năm âm lịch, sau những cơn mưa dầm, nắng trở lại, sẽ kích thích sự sinh trưởng của loại thực vật nhiều đạm "ngon thấu trời xanh": nấm mối.
Ngoại tôi nói, gần tới mùa nấm mối là bà biết liền, vì mình mẩy bà nhức nhối một cách khó tả (những người nhạy cảm với thời tiết thường gặp hiện tượng này). Rồi khi có những đợt gió "ma", thứ gió luồn đi lành lạnh dưới chân (có người còn gọi là gió mồ côi), thì biết mùa nấm mối đang tới gần.
Trong các cuộc kiếm ăn dân dã, chưa có "món" nào hấp dẫn và đầy kịch tính như đi nhổ nấm mối (dân gian có câu: Ham như ham nấm). Những người nhổ nấm mối chuyên nghiệp sẽ chú ý quy luật thường niên của nó, năm trước nó mọc vào thời điểm nào, thì năm sau nó sẽ lại mọc vào ngay thời điểm đó (tính theo âm lịch). Nấm mối luôn có một chu kỳ chính xác như vậy. Dân gian còn nói rằng, những người "yếu bóng vía" không bao giờ nhìn thấy nấm mối!? Kết luận này đúng hay sai còn chờ vào sự thẩm định thực tế, riêng tôi, từ cha sanh mẹ đẻ, chưa từng nhổ được cái... chưn nấm mối, chứ đừng nói một tay nấm mối.
Xung quanh việc nhổ nấm mối cũng có những giai thoại cười ra nước mắt. Có hai người hàng xóm cùng hẹn nhau đi nhổ nấm mối. Người đi trước phát hiện có ổ nấm mối đang mọc, nhưng giả bộ "làm lơ", đi thẳng luôn, để "đánh lừa" người đi sau, với ý đồ sẽ quay lại chiếm hữu một mình. Người đi sau cũng phát hiện có nấm mối, nhưng cũng không dừng lại nhổ, với dự định "ăn một mình" như người đi trước. Nào dè, khi cả hai quay lại để thực hiện kế hoạch "ăn một mình", thì kẻ thứ ba đã nhổ sạch sành sanh gò nấm mối. Cả hai tiu nghỉu ra về, và chắc cũng đã học được bài học gì đó trong cuộc đời.
Ngày trước, nấm mối không quý hiếm như bây giờ, vì vườn nào cũng có dù ít hay nhiều. Nấm mối bây giờ quý hiếm vì môi trường sinh trưởng của nó đã bị phá vỡ. Những khu vườn xưa, vườn cổ được xới lên để trồng các loại cây thời thượng, phân thuốc sinh học, hóa học bị sử dụng tràn lan, vì vậy mà các gò mối cũng lần hồi bị đào thải.
Nấm mối chế biến được nhiều món ngon: Nấm mối kho lạt, nấm mối nấu canh lá cách và muối ớt... Đặc biệt, nấm mối nướng lá cách là món ăn không cầu kỳ nhưng chính là món "ngon thấu trời xanh". Lựa nấm mối vừa búp, gọt chưn, rửa sạch, quấn vào chiếc lá cách non, để trên vỉ nướng với lửa than vừa phải, trở tới trở lui thường xuyên. Lá cách thấm lửa từ từ, mùi thơm mới đầu dìu dịu, đến khi lá cách cháy sém, thì cũng là lúc nấm mối kịp chín, hai mùi thơm quyện vào nhau, bát ngát. Lột lá cách ra, bóc tay nấm mối chấm vào đĩa muối ớt đỏ ói, vị giác sẽ "biểu tình" rầm rộ.
Kể nghe cho thèm vậy thôi, chứ nấm mối bây giờ là mặt hàng xa xỉ, nhà nghèo đừng mong rớ tới, dù nó từng là món dân dã đại trà của người miệt vườn.
Nguồn: https://thanhnien.vn/nhan-dam-mua-nam-moi-185250809152309531.htm
Bình luận (0)