Kỳ vọng đột phá ngành chế biến gỗ

Với lợi thế về diện tích rừng sản xuất lớn và nguồn nguyên liệu gỗ dồi dào, Thái Nguyên đang đẩy mạnh phát triển công nghiệp chế biến gỗ, từng bước hình thành chuỗi giá trị khép kín từ trồng rừng, khai thác, chế biến đến tiêu thụ. Sau khi sáp nhập, diện tích và sản lượng gỗ của tỉnh tăng mạnh, tạo tiền đề để Thái Nguyên trở thành trung tâm chế biến gỗ của vùng trung du và miền núi phía Bắc.

Những cánh rừng nguyên liệu rộng lớn phục vụ ngành công nghiệp chế biến gỗ trên địa bàn tỉnh.

Rừng nguyên liệu - "bệ phóng" cho ngành chế biến

Sau sáp nhập, Thái Nguyên có hơn 578.000ha đất lâm nghiệp được quy hoạch, trong đó diện tích rừng gỗ lớn dự kiến đạt trên 31.400ha vào cuối năm 2025. Đây là nguồn nguyên liệu then chốt, đảm bảo cho ngành chế biến lâm sản của tỉnh phát triển ổn định và bền vững.

Ông Nguyễn Hải Mỹ, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, cho biết: Tỉnh Bắc Kạn cũ có tiềm năng về lâm nghiệp vượt trội với 405.000ha đất lâm nghiệp được quy hoạch giai đoạn 2021-2030, gấp hơn hai lần so với tỉnh Thái Nguyên cũ (173.000ha). Việc sáp nhập hai tỉnh đã mang lại cho Thái Nguyên lợi thế lớn trong phát triển vùng nguyên liệu, phục vụ ngành công nghiệp chế biến gỗ.

Giai đoạn 2021-2025, toàn tỉnh Thái Nguyên (cũ) đã trồng mới 20.800ha rừng tập trung, đạt 104,7% kế hoạch. Đồng thời, tỉnh triển khai hiệu quả Đề án trồng mới 1 tỷ cây xanh, với kết quả trên 1,4 tỷ cây, tương đương 202% kế hoạch.

Đặc biệt, Thái Nguyên còn chú trọng phát triển rừng gỗ lớn với các loài lim xanh, lát hoa, dổi xanh… có chu kỳ khai thác dài, giá trị kinh tế cao gấp nhiều lần so với gỗ nhỏ. Đến cuối năm 2025, diện tích rừng gỗ lớn dự kiến đạt trên 31.400ha, gấp gần 4,5 lần kế hoạch ban đầu, trong đó hơn 30.000ha được chuyển đổi từ rừng gỗ nhỏ sang rừng gỗ lớn.

Bên cạnh đó, tỉnh khuyến khích người dân và doanh nghiệp chuyển đổi mô hình trồng rừng, đồng thời đẩy mạnh cấp chứng chỉ FSC - “hộ chiếu xanh” giúp sản phẩm gỗ của Thái Nguyên chinh phục các thị trường khó tính như Mỹ, Nhật Bản và EU.

Ông Nguyễn Kim Quyết, Phó Chủ tịch UBND xã Văn Hán, cho biết: Xã hiện có 5.500ha đất rừng. Từ năm 2020 đến nay, địa phương đã trồng mới hơn 3.000ha, trong đó trên 500ha là rừng gỗ lớn. Với 160 hộ được cấp chứng chỉ FSC, qua đó, góp phần nâng cao giá trị gỗ rừng trồng, mở rộng khả năng tiếp cận các thị trường xuất khẩu.

Đối với khu vực phía Bắc, thực hiện Nghị quyết số 10/NQ-TU ngày 22/4/2021 của Tỉnh ủy Bắc Kạn (cũ), các địa phương đã hoàn thành mục tiêu trồng 100.000ha rừng, với 90% sản lượng khai thác được chế biến ngay tại chỗ. Nhờ đó, vừa tạo sinh kế bền vững cho người dân, vừa cung cấp nguồn nguyên liệu chất lượng phục vụ công nghiệp chế biến gỗ.

Người dân xã Thượng Minh tập trung khai thác gỗ rừng trồng.

Ông Lý Văn Ba, Trưởng thôn Mỹ Vy, xã Thượng Minh, chia sẻ: Toàn thôn có hơn 300ha đất lâm nghiệp với hơn 70 hộ dân, trung bình mỗi hộ sở hữu từ 1 đến 2ha rừng, có hộ lên đến hơn 10ha. Những năm gần đây, nhờ trồng rừng, diện mạo thôn thay đổi rõ nét với nhiều ngôi nhà xây khang trang nhờ rừng.

Phát triển nguồn nguyên liệu rừng đa dạng, chất lượng cao không chỉ đảm bảo cho ngành chế biến lâm sản tăng trưởng ổn định mà còn góp phần giữ gìn “lá phổi xanh” của vùng núi phía Bắc. Đây là nền tảng để Thái Nguyên hướng tới quản lý rừng bền vững, phát triển kinh tế lâm nghiệp hiện đại và thân thiện với môi trường.

Hướng tới là trung tâm chế biến gỗ của vùng

Tỉnh Thái Nguyên không chỉ mở rộng diện tích rừng nguyên liệu mà còn tập trung nâng cao tiềm lực lao động, cải thiện cơ sở hạ tầng và quy hoạch quỹ đất để xây dựng các khu công nghiệp chế biến gỗ tập trung. Toàn tỉnh hiện có hơn 860 cơ sở chế biến và kinh doanh lâm sản, trong đó Bắc Kạn (cũ) sở hữu 243 cơ sở, còn Thái Nguyên chiếm ưu thế với 618 cơ sở, gồm 10 doanh nghiệp, 6 hợp tác xã, 51 công ty và 551 hộ gia đình chuyên sản xuất đồ mộc.

Những năm qua, Thái Nguyên còn thu hút nhiều dự án chế biến gỗ có quy mô lớn, như: Công ty Dongwha Việt Nam với nhà máy sản xuất ván MDF có công suất 300.000m³/năm và vốn đầu tư 164 triệu USD; Công ty Giấy Hoàng Văn Thụ với công suất 100.000 tấn/năm, vốn 599 tỷ đồng; Công ty Ván ép Việt Bắc với vốn trên 90 tỷ đồng.

Tại Khu công nghiệp Thanh Bình quy tụ 4 doanh nghiệp xuất khẩu gỗ lớn, là: Công ty TNHH Lechenwood Việt Nam, Công ty CP Đầu tư Govina, Công ty TNHH Sản xuất và Thương mại Hồng Ngọc và Công ty TNHH Gỗ ép Anh Bình.

Chế biến gỗ tại Công ty CP Đầu tư Govina (Khu công nghiệp Thanh Bình).

Nhờ sự phát triển mạnh của ngành công nghiệp chế biến gỗ, hàng nghìn lao động trên địa bàn tỉnh có việc làm ổn định, với thu nhập bình quân từ 6–9 triệu đồng/tháng. Nhiều doanh nghiệp đã đầu tư dây chuyền sản xuất hiện đại, mở rộng xuất khẩu sang các thị trường khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, Malaysia, góp phần nâng cao thương hiệu gỗ Thái Nguyên trên thị trường quốc tế.

Bà Nông Thị Kiểm, Công ty TNHH Lechenwood Việt Nam, cho biết: Với hơn 372.000ha rừng và sản lượng khai thác trên 305.000m3, chủ yếu tại khu vực phía Bắc tỉnh, Công ty TNHH Lechenwood Việt Nam đã đầu tư dây chuyền sản xuất các mặt hàng gỗ ván ép, ván sàn… xuất khẩu chủ yếu sang thị trường Hoa Kỳ. Hoạt động của công ty tạo việc làm cho khoảng 300 lao động, chủ yếu là người địa phương, với mức thu nhập từ 6-15 triệu đồng/người/tháng.

Sự phát triển đồng bộ về nguồn nguyên liệu, hạ tầng và nhân lực đã tạo nền tảng vững chắc cho ngành chế biến gỗ Thái Nguyên. Việc thu hút các dự án quy mô lớn và mở rộng xuất khẩu không chỉ nâng cao giá trị sản phẩm mà còn thúc đẩy kinh tế địa phương, cải thiện đời sống người lao động.

Việc phát triển các vùng nguyên liệu đạt chứng chỉ FSC giữ vai trò then chốt trong chiến lược mở rộng thị trường xuất khẩu sản phẩm gỗ cao cấp. Nhận thức rõ điều này, tỉnh Thái Nguyên đã ban hành nhiều chính sách khuyến khích doanh nghiệp liên kết chặt chẽ với người trồng rừng, đảm bảo nguồn nguyên liệu ổn định, minh bạch và bền vững lâu dài.

Cán bộ Kiểm lâm hướng dẫn người dân xã Phú Lương về kỹ thuật chăm sóc cây giống để trồng rừng đạt hiệu quả cao.

Ông Nguyễn Tiến Cương, Phó Giám đốc Sở Công Thương, nhấn mạnh: Chúng tôi phối hợp với ngành nông nghiệp xác định rõ vùng trồng rừng phục vụ các nhà máy chế biến, đồng thời vận động người dân bán gỗ trực tiếp cho doanh nghiệp. Cách làm này vừa nâng cao giá trị sản phẩm, vừa hình thành chuỗi cung ứng khép kín, hiệu quả. So với gỗ tròn thô, gỗ chế biến xuất khẩu có giá trị gia tăng cao hơn đáng kể.

Cùng quan điểm, ông Nguyễn Mỹ Hải, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường, cho biết: Tỉnh Thái Nguyên đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ có khoảng 40.000ha rừng được cấp chứng chỉ FSC, trong đó khu vực phía Bắc của tỉnh phấn đấu đến cuối năm 2025 sẽ thực hiện cấp chứng chỉ FSC với diện tích 8.000ha. Đây là cơ sở quan trọng để gỗ rừng trồng của tỉnh đáp ứng yêu cầu khắt khe về chất lượng và tính bền vững của các thị trường quốc tế.

Với lợi thế về nguồn nguyên liệu rừng phong phú, hệ thống hạ tầng giao thông ngày càng hoàn thiện cùng kinh nghiệm của các làng nghề truyền thống, Thái Nguyên hội tụ đầy đủ điều kiện để trở thành “thủ phủ” chế biến gỗ của vùng trung du và miền núi phía Bắc. Sự phát triển này không chỉ tạo động lực mạnh mẽ cho tăng trưởng kinh tế địa phương mà còn góp phần nâng cao thu nhập người dân, đồng thời gia tăng kim ngạch xuất khẩu lâm sản của cả nước.

Một số kết quả và chỉ tiêu của ngành chế biến gỗ tỉnh Thái Nguyên:

• Thái Nguyên quy hoạch trên 578.000ha đất lâm nghiệp

• Toàn tỉnh có trên 860 cơ sở chế biến gỗ

• Thu nhập bình quân của công nhân chế biến gỗ: 6-9 triệu đồng/người/tháng

• Phấn đấu đến năm 2030, toàn tỉnh có 40.000ha đạt chứng chỉ FSC

• Sản lượng gỗ nguyên liệu từ khu vực phía Bắc của tỉnh đạt 300.000-350.000 m³/năm

• Hình thành chuỗi liên kết từ trồng - khai thác - chế biến - xuất khẩu

Nguồn: https://baothainguyen.vn/kinh-te/202508/ky-vong-dot-pha-nganh-che-bien-go-8004f89/